Με μιάν ανάσα

ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ

Δεν είσαι ο μόνος που στην άμμο
άφησες την καρδιά σου χάμω.
Μήπως και τηνε βρούν οι φίλοι
και τη μαζέψουν σαν κοχύλι...
Μήπως και την κρατούν στα χέρια
να δρέψει φώς από τ' αστέρια...
Όμως κι αυτοί που προσπερνούνε,
αψιά η φλόγα. Θα καούνε.
Του τραγουδιού ο αχός στα χείλη
πούκλεινε μέσα το κοχύλι...


ΜΕΤΕΩΡΑ

Μερμήγκια που σκαρφάλωσαν
στα βράχια των αιώνων.
Ξεστράτισεν ο νους κι ο λογισμός
Στο δρόμο μας δεν βρέθηκε ο Θεός.
Μα νιώσαμε πως θα Τον βρούμε
εντός μας μόνον! 

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΠΕΡΑΝΤΣΑΣ: γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε

Η Ιατρική είχε πάντα κοινές και στέρεες ρίζες με τη Φιλοσοφία, τη Λογοτεχνία, την Τέχνη γενικά. Ο Ασκληπιός, ο Θεός της Ιατρικής ήταν κατά τους προγόνους μας υιός του μουσηγέτη Απόλλωνα, που ήταν συνάμα και γιατρός των Ολυμπίων Θεών, Θεός «ανεξίκακος».

Εξ’ άλλου η Ιατρική σαν επάγγελμα είναι ένα δυσβάσταχτο φορτίο για την ανθρώπινη φύση. Αυτή η καθημερινή αντιμετώπιση της αρρώστιας, του Πόνου και του Θανάτου δεν μπορεί παρά να προσθέτει και να αυξάνει τις μεταφυσικές ανησυχίες, την αγωνία και τα αισθήματα ανασφάλειας στον γιατρό-άνθρωπο, τον λειτουργό αυτής της επιστήμης. Πιστεύω λοιπόν πως η τροπή πολλών γιατρών προς την καλλιτεχνία, την Ποίηση και τη μουσική, είναι μια άμυνα, μια προσπάθεια για να υπάρξει κάποιο αντίβαρο σ’ αυτό το καταλυτικό δόσιμο στην πιο ωραία, την πιο ανθρωπιστική επιστήμη, μα και το μεγαλύτερο κόστος Ψυχικής φθοράς που είναι η Ιατρική. Η Ιατρική που αγωνίζεται για να προσφέρει ένα καλύτερο παρόν για τον άνθρωπο, που έτσι θα βαδίσει σ’ ένα ασφαλέστερο μέλλον, και η Τέχνη που θέλει να στολίζει αυτό το «παρόν» με όση περισσότερη ομορφιά γίνεται, και με κείνη τη μικρή ή μεγάλη δόση της «Διάρκειας» της Αθανασίας, που το φθαρτό της Ανθρώπινης υπόστασης απαγορεύει.

Πηγή τους είναι η ίδια η ανθρώπινη ψυχή, και η διάνοια, δύναμή τους η σκέψη, η παρατήρηση, η έμπνευση, η διορατικότητα, η φαντασία. Βέβαια στη τέχνη, στη Λογοτεχνία, στην Ποίηση είναι απαραίτητη και η θεία δωρεά, αυτό το ιδιαίτερο χάρισμα, η μικρή ή μεγάλη θεϊκή φλόγα, το «ταλέντο» όπως το λέμε. Χωρίς αυτή τη «σφραγίδα» της δωρεάς ο επιστήμονας θα μείνει μάλλον «επιστήμονας»

Ο Στέλιος Σπεράντσας ήταν από τους ανθρώπους που οι ιδιότητες του γιατρού και του Λογοτέχνη συνυπήρχαν επιτυχημένα κι αρμονικά και συμπλήρωναν η μια την άλλη.

Από πολύ μικρός έδειξε πως είχε αυτή τη «δωρεά». Γράφει ποίηση, είναι μόνον 13 ετών όταν βραβεύεται από τον Αθλητικό Όμιλο «Πανιώνιο» για έναν ύμνο που έγγραψε γι’ αυτόν.

Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1888. Η καταγωγή του όμως ήταν από τη Σίφνο. Σπούδασε στην Ευαγγελική Σχολή και συνέχισε στην Αθήνα τις σπουδές του στην Ιατρική και Οδοντιατρική. Από το 1915-1922 υπηρέτησε σαν στρατιωτικός γιατρός και κατόπι σαν ακτινολόγος στο Νοσοκομείο «Σωτηρία».

Πολυγραφότατος με μια ποικιλία γραφής. Έγραψε ποίηση, πεζό, θέατρο για μεγάλους και παιδιά. Ο Πανεπιστημιακός δάσκαλος γινόταν ένας τρυφερός τραγουδιστής που αγκάλιαζε την παιδική ψυχή και τη νανούριζε και την έπλαθε και προσπαθούσε να της χαρίσει τη χαρά, τη δύναμη και την αισιοδοξία που της είναι απαραίτητα για ν’ αντρειωθεί. Έτσι χώρεσαν μέσα στο έργο του Εθνικές Εξάρσεις και Θρησκευτικές στιγμές και ώρες οικογενειακής θαλπωρής και γαλήνης. Ποιος από τους παλαιότερους δεν έχει τραγουδήσει εκείνο το γλυκύτατο «Στη γωνιά μας κόκκινο τ’ αναμμένο τζάκι» το ζυμωμένο με τις παιδικές μας ώρες.

Για την παιδική του ποίηση βραβεύτηκε από το περιοδικό «Νουμάς».

Για την πατρίδα του τη Σμύρνη έχει γράψει ποιήματα γεμάτα λυρισμό, αγάπη και παράπονο. Με περηφάνια τραγουδά και για το Βυζάντιο και την πτώση του που δεν τη θεωρεί τελειωτική, πάντα υπάρχει ένας ήλιος γυρισμού για την Ελλάδα. «Αθάνατο στη μνήμη των ανθρώπων θα μείνει ότι δεν πρέπει να πεθάνει» λέει και το πιστεύει.

Είναι πάντα ένας ποιητής χαμηλόφωνος αλλά γνήσια λυρικός.

Έγγραψε τις ποιητικές συλλογές «Ιάδες αύρα», «Συμφωνία», «Ψηφιδωτά», «Όταν φεύγουν οι ώρες», «Γαλάζιες ριμές», «Ορφικός λόγος», «Λάλον ύδωρ». Πάντα τον εμπνέει το Αρχαίο Πνεύμα. Αγαπά την παράδοση και τα θεμέλια της Ελληνικότητας. Η ποίησή του κλείνει σπέρματα Παλαμικής ποίησης που πολύ θαυμάζει.

Όμως η δάφνη η μυστική
φυτρώνει πάντα και πετά βλαστάρια τόσα
Για μια Πυθία που κατοικεί
μες στη ψυχή μας και μιλεί τη μυστική της γλώσσας

Και αλλού:
Σεις που το θεό ενοιώσατε με τη μορφή του ωραίου
Κι όλο το φως σας έγινε γνώση και νους και λόγος
Ακούστε με. Δεν είαμι ο σπερμολόγος
Ταξιδιώτης περνώ από δώ
και ταπεινός Απόστολος του Ναζωραίου

Έγγραψε και πεζογραφήματα «Στο δρόμο του Στοχασμού», «Μπαυρόν». Γραφή υπεύθυνη με πολλά στοιχεία ιστορικά, είναι μια θετική καταβολή για τη γνώση της προσωπικότητας και της ζωής του Φιλέλληνα Ποιητή.

Έγγραψε επίσης έξι θεατρικά έργα. Τα «Μαύρη Πεταλούδα», «Κασσιανή», «Κρίνο στ’ ακρογιάλι», «Αμφιτρύων», «Του φεγγαριού λουλούδια», «Άσμα Ασμάτων» και τη «Σκηνούλα μας» (παιδικό θέατρο). Παντού φεγγοβολά η λατρεία για την Πατρίδα και την Λευτεριά.

Πολλά επίσης είναι τα Ιατρικά του πονήματα. Πάντα με συνέπεια και ομορφιά λόγου. Βιβλία του παιδικής Λογοτεχνίας είναι: «Παιδικές ψυχές», «Σαν τα πουλιά», «Ίκαρος», «Τραγουδιστής των παιδιών», «Η δόξα των Ψαρρών», «Ταξιδεύοντας με τον Κοντορεβυθούλη», «Το βιβλίο που τραγουδά», «Μικρές φωνές». Επίσης γράφει σχολικά. Δώδεκα συνολικά ποιητικούς διαγωνισμούς κερδίζει.

Ο Σ. Σπεράντσας εκλέγεται Πρόεδρος της ΕΕΙΛ στις 22 Οκτωβρίου 1958. Διαδέχθηκε τον πρώτο πρόεδρο Άγγελο Τανάγρα που λόγω ασθενείας παραιτήθηκε τον Μάρτιο του 1957 λίγο μετά την εκλογή του, και έμεινε σαν «επίτιμος Πρόεδρος». Αξίζει να αναφερθούμε στο τότε Διοικητικό Συμβούλιο:


Πρόεδρος                 Σ. Σπεράντσας
Αντιπρόεδρος         Ν. Δακουλίδης (Δόξας)
Γ. Γραμματέας         Γ. Τσουκαντας
Έφορος                     Ι. Αντωνιάδης
Σύμβουλοι               Μ. Αυγέρης, Ιω. Κούμαρης, Κ. Μουρίκης, Δελακαβιάς, Ν. Τουτουντζάκης
Ταμίας                      Ηώ Λαμπίρη

Ο Σ. Σπεράντσας έμεινε σαν πρόεδρος της Εταιρείας μέχρι το θάνατό του το 1962.

Από τις 2.5.1957 αποφασίζεται η προσχώρηση της Εταιρείας στη Διεθνή Ομοσπονδία Ιατρών Λογοτεχνών και στο Διεθνές Συνέδριο των Γιατρών Λογοτεχνών που έγινε στο Vichy 30 Ιουνίου του 1959 την εταιρεία εκπροσώπησε η κα. Ηώ Λαμπίρη με θέμα «Παύλος Νιρβάνας».

Κύκνειο άσμα αλλά και έργο ζωής για τον Σ. Σπεράντσα είναι το βιβλίο του «Οι Έλληνες Γιατροί Λογοτέχνες». Ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε και συγκέντρωσε με πολύ κόπο και πολλές προσπάθειες υλικό κυρίως από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι τα τελευταία χρόνια λίγο πριν το θάνατό του. Στην εισαγωγή του βιβλίου μεταξύ των άλλων αναφέρεται και στην άποψη του Παλαμά: «Η Επιστήμη απλώνει ορίζοντες. Και δεν κρυώνει ούτε νοθεύει την έμπνευση του Ποιητή. Ζεσταίνει και βαθαίνει και μεγαλώνει την Ποίηση».

Το βιβλίο αρχίζει με αναφορά σε μερικούς Αρχαίους Έλληνες ποιητές που ήταν και γιατροί. Ο Ορφέας για παράδειγμα ήταν μουσικός, μάντης, ποιητής και γιατρός στηριζόμενος στη μαγεία. Ο Επίχαρμος, ο Εμπεδοκλής και άλλοι. Συνεχίζει με αναφορές στον Ελληνισμός της Ρώμης. Στο Βυζάντιο. Και μπαίνει κυρίως στο θέμα στο κεφάλαιο «Ελληνισμός και Τουρκοκρατία». Γιατί όπως έγγραφε ο Ζαμπέλιος «Το Γένος αιχμαλωτίζεται. Το Έθνος μένει όρθιον». Το κεφάλαιο «Έλληνες γιατροί Λογοτέχνες» αρχίζει την αναφορά του από τον 16^ο αιώνα με πολλές πληροφορίες για τους τότε Έλληνες Λογοτέχνες.

«Οι γιατροί -αναφέρει ο συγγραφέας- αποτελούσαν μαζί με τον κλήρο τη δυαδική διανόηση του Γένους που κράτησε ακοίμητη την Εθνική Εστία και χρόνια ετοίμαζε και εθέρμαινε την Εθνική Ψυχή». Γιατροί όπως ο Άλεξ. Μαυροκορδάτος (1636-1708), ο Βηλαράς, ο Κωλέττης, ο Περδικάρης κ.ά. με την στενή επαφή τους με τον κατακτητή εξαιτίας της Ιατρικής τους ιδιότητας που ήταν βαθειά σεβαστή και απαραίτητη για τον εχθρό, κατόρθωσαν να επιβάλλονται, να διευθετούν και να βοηθούν τον σκλαβωμένο λαό.

Η ταξινόμηση των γιατρών με μικρό βιογραφικό και πληροφορίες για το λογοτεχνικό τους έργο φθάνει μέχρι το 1961. Έχουν βέβαια παραληφθεί συνάδελφοι, οπωσδήποτε υπάρχουν ελλείψεις, όμως το βιβλίο είναι ένα πολύτιμο ντοκουμέντο για την προσφορά των Ελλήνων Γιατρών στη Λογοτεχνία και δίκαια πήρε έπαινο από την Ακαδημία. Ο συγγραφέας αναφέρει σαν Πρόλογο:

«Εκοπιάσαμε πολύ ανασκαλεύοντας συγγράμματα, μελέτες, μονογραφίες, περιοδικά κλπ, για ν’ ανεύρομε τα ονόματα των γιατρών που μνημονεύει το βιβλίο τούτο και να τους βιογραφήσουμε παραθέτοντας και όσες εικόνες μπορούσαμε. Διαφορετικά ίσως πολλών τα ονόματα θα τα έσβηνε από τη μνήμη μας ο χρόνος.»

Από πολλά χρόνια πόθος και φιλοδοξία της ΕΕΙΛ ήταν η συνέχιση και η επέκταση του βιβλίου του Σ. Σπεράντσα για να συμπεριλάβει όσους γίνεται περισσότερους συναδέλφους γιατρούς-λογοτέχνες και να παραδοθεί περιεκτικό και αξιόλογο στους επερχόμενους.

Οι προηγούμενες διοικήσεις προσπάθησαν γι’ αυτό και πολλές προσεγγίσεις και συζητήσεις έχουν γίνει. Ας ευχηθούμε πως αυτός ο πόθος, το χρέος προς αυτούς που έχουν φύγει από κοντά μας και προς αυτούς που θα έρθουν και θα θέλουν να πληροφορηθούν, θα πραγματοποιηθεί στις μέρες μας.

Θα είναι και ακόμα ένας φόρος τιμής και προς τον εμπνευστή της ιδέας, τον Στέλιο Σπεράντσα.

Τούλα Μπούτου

ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

Κι έτσι που σε θωρώ, σε όποιον ουρανό,
Δρεπανάκι ελπίδων που δεν πρόφτασες να θερίσεις
Κούνια παραμυθένια βρεφικών ονείρων
Κι ύστερα πάλι σφαίρα από ατόφιο χρυσάφι
μετέωρη στο άπειρο
Υπόσχεση υψηλάιστάμενη
όμως ορατή απ΄οτους αμαρτωλούς μας ορίζοντες.
Μ’ εκείνες τις αχτίδες σου σκαλωμένες στο
παράθυρο της Μοναξιάς
μα και της όποιας ανοχύρωτης προσμονής μας,
θαυμάζω
τη μεγαλοψυχία και το κουράγιο σου
αφού δεν έπαψες να φωτίζεις τους
παραστρατημένους μας δρόμους
Δεν κιότεψες να διαλαλείς την αιώνια προσφορά
σου
στις νύχτες της σκοτεινιάς μας.
Κι ούτε που λογάριασες τη σημαία της δικής μας
έπαρσης
Έτσι που την καρφώσαμε ανερώτητα πάνω
στην άσπρη σου τέφρα,
πληγώνοντας την παρθενική σου αλήθεια.
Εσύ, με τη γόνιμη παρουσία σου
που την έχεις πλάσει λάμψη κι ονειροφτασιά
και γενναιόδωρη φωτοσπατάλη από το δανεισμένο σου
φως
Στέκεις περήφανη, καρτερική, μόνη
για να φυλάσσεις τις Θερμοπύλες του Ουρανού

Τούλα Μπούτου

Για τη Σημαία μας και τον Κώστα Κουκίδη

Η μνήμη σκιρτώντας από χρόνο σε χρόνο, από γωνιά σε γωνιά, σταμάτησε δακρυσμένη σε εκείνο το παλληκάρι. Τον φρουρό της ελληνικής σημαίας μας στην Ακρόπολη τον Κώστα Κουκίδη, που όταν στις 27 Απρίλη του 1941 μπήκαν οι καταχτητές στην Αθήνα και ο βάρβαρος ναζισμός μας έκοβε την ανάσα, αυτός έμεινε ακίνητος, άφοβος και αποφασισμένος.

Να πως απαθανάτισε την πράξη του ο ανταποκριτής της εφημερίδας Daily Mail του Λονδίνου στο φύλλο της 9/6/1941 (από το περιοδικό ΕΛΛΟΠΙΑ):
«… Ο Κώστας Κουκίδης, Έλληνας στρατιώτης φύλαγε την γαλανόλευκη ελληνική σημαία στην Ακρόπολη όταν μια ομάδα ΝΑΖΙ των πλησίασαν. Κρατούσαν τη δική τους σβάστικα στα χέρια «Κατέβασε τη σημαία του είπαν και ανέβασε τη δική μας». Ο Κώστας δεν γνώριζε την γλώσσα τους μα κατάλαβε, έσφιξε τα δόντια του έλυσε το σκοινί και αργά άρχισε να κατεβάζει τη γαλανόλευκη αμίλητος … Ύστερα κοντοστάθηκε για μια στιγμή κάρφωσε τα μάτια του στον επικεφαλής Γερμανό και απότομα μ’ ένα σάλτο βρέθηκε στον διπλανό βράχο τυλίχθηκε με τη σημαία και ρίχθηκε στο κενό…»

Τούλα Μπούτου

Που πάμε;

Ταξιδεύουμε χωρίς πυξίδα

Είχαμε βασιστεί

στη βέβαιη πορεία των άστρων

μα σαν η καταχνιά

μάς στέρησε το φως τους,

τότε το νιώσαμε

πως ΠΟΡΕΥΟΜΑΣΤΕ ΧΩΡΙΣ ΠΥΞΙΔΑ.

Στα ξέφωτα τ’ουρανού

Αγκιστρώθηκε η ελπίδα.

Μα οι διάττοντες δεν ωφελούν.

Στη στιγμιαία τους λάμψη

μπορέσαμε μόνο να δούμε

την άδεια θέση της πυξίδας.

Που μας έλειπε τόσο τώρα.

Συναυλία Ελένης Καραΐνδρου στο ΔΘΠ

                                      Ε. Καραΐνδρου, Μανώλης Δεστούνης, Τούλα Μπούτου

Βραδιά Ελένης Καραΐνδρου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
                                                                                    
16 Οκτωβρίου 2015

Ήταν μια πολύ επιτυχημένη βραδιά στο ΔΘΠ. Η συναυλία της Ε. Καραΐνδρου με την κρατική ορχήστρα Αθηνών και μουσική διεύθυνση Λουκα Καρυτινού, τραγούδι από την Μαρία Φαραντούρη και γενικά ένα πολύ σφιχτά δεμένο μουσικό σύνολο, μας χάρισε δυο ώρες ταξιδιού μουσικής αρμονίας.

Δεν είμαι κριτικός μουσικής, λατρεύω όμως τη μουσική. Η πρώτη σκέψη που μου ήρθε ακούγοντας ήταν πως είναι μια μουσική "σκεπτόμενη" που αντλεί τα θέματα της ύστερα από μια μελέτη βαθειά διεισδυτική. Η δημιουργός "μελετά" το θέμα της, και γράφει. Δεν έχει ηρωικά κρεσέντα να δυναστεύουν την ακουστική υπομονή μας, ούτε επιχειρεί να κατακτήσει το χώρο δυναμικά αδυνατίζοντας όποιες άλλες εντυπώσεις. Είναι μια μουσική που σε κατακτά ακολουθώντας σε, συνοδεύει τη σκέψεις μας, τις ήρεμες αναπνοές, τη γλυκύτητα της ώρας, συνοδεύει χωρίς να σε αφήνει να παραπαίεις ούτε μια στιγμή.

Έχει ένα δικό της μουσικό δρόμο η Ελένη Καραΐνδρου. Δεν ασθμαίνει. Ένα χάδι γυναίκειο, ερωτικής ελπίδας άνοιγμα, χωρίς του πάθους την οξύτητα ή τις αμφιβολίες του δισταγμού. Τα μουσικά της θέματα μπορείς να τα μαντεύεις μέσα σε άλλα καινούρια θέματα σε ένα διαχρονικό δέσιμο που έτσι τα δυναμώνει και τα κάνει διαχρονικά έτσι αισθάνθηκα ιδίως για εκείνο το ανεπανάληπτο τραγούδι της Ε.Καραΐνδρου "τιμή δεν έχει η αγάπη, τιμή δεν έχει και η ζωή..."

Η φωνή της Μαρίας Φαραντούρη τόσο βαθιά ζεστή αναλλοίωτη από τον χρόνο που ξέρει να σε ακουμπά να σε ευφραίνει και να σε κατακτά, είναι πράγματι τόσο ταιριαγμένη με το είδος της μουσικής την οποία εκφράζει. Ο Λουκάς Καρυτινός τόσο γνωστός και αναγνωρισμένος καλλιτέχνης διεύθυνε την όλη εκτέλεση του προγράμματος ιδανικά.

Απευθύνω σε όλους τους μουσικούς τα θερμά μου συγχαρητήρια για την τόσο λαμπερή προσπάθειά τους και να ευχηθώ να χαρούμε πολλές ανάλογες εκδηλώσεις στο ιστορικό θέατρο της πόλης μας. Επίσης η εκδήλωση αυτή να μεταφερθεί και να ακουστεί και σε άλλα ανάλογα πνευματικά κέντρα.

Αλληλογραφία με τον ποιητή Νίκο Σπάνια

Σε άρθρο του Αντώνη Μποσκοΐτη στην LIFO (http://www.lifo.gr/articles/book_articles/77950)
παρουσιάζεται η αλληλογραφία μου με τον ποιητή Νίκο Σπανιά:

"Η συλλογή διηγημάτων "Το ρετιρέ" της Τούλας Μπούτου κυκλοφόρησε το 1987 από τις εκδόσεις Θουκυδίδης (έχει κλείσει ο εκδοτικός οίκος), ενώ επανεκδόθηκε πρόσφατα με αφορμή τη φεστιβαλική προβολή της μικρού μήκους ταινίας ''Γράμματα στη Γερμανία'' του γράφοντα. Λογικό αφού το σενάριο υπόγραφε η ίδια η Μπούτου ως κινηματογραφική μεταφορά ενός από τα διηγήματα της συλλογής με τίτλο "Άρνηση". Λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, η συγγραφέας ειδοποιήθηκε για μία μεγάλη δημοσίευση που της έγινε στην εφημερίδα "Εθνικός Κήρυκας" της Νέας Υόρκης με μία θερμή κριτική από τον Νίκο Σπάνια. Ίσαμε τότε η Μπούτου δε γνώριζε καν το όνομα του ποιητή. Κι εκείνος, όχι μόνο αφιέρωσε τη στήλη του στο "Ρετιρέ", μαζί με τα Σονέτα του Δημοσθένη Ζαδέ, αλλά βρήκε τη διεύθυνση της και της ταχυδρόμησε το απόκομμα της εφημερίδας! Η Μπούτου απάντησε με μία ευχαριστήρια επιστολή και κάπως έτσι ξεκίνησε η αλληλογραφία τους

 Έρχονται όλα από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, τότε που ο Σπάνιας είχε καλά εδραιωμένη τη θέση του ως πολιτιστικός παράγοντας μεταξύ των Ελλήνων της ομογένειας: Μόνιμος αρθρογράφος - κριτικός τέχνης στον "Εθνικό Κήρυκα", αλλά και ραδιοφωνικός παραγωγός με μία σημαντική και συγκινητική, όπως φαίνεται, εκούσια "αποστολή": Την προβολή λογοτεχνών συμπατριωτών του, ποιητών και συγγραφέων, που θα χαρακτηρίζονταν ήσσονος σημασίας ή, πολύ απλά, άγνωστοι. Και οι δύο αυτοί χαρακτηρισμοί δεν χρησιμοποιούνται καθόλου μειωτικά, αν και αντανακλούν την πραγματικότητα. Ο Σπάνιας εν ολίγοις αδιαφορούσε για τους εκπροσώπους της λογοτεχνικής καθεστηκυίας τάξης στη χώρα του και αναζητούσε τους δημιουργούς εκείνους που διεκδικούσαν τη δική τους θέση στα νεοελληνικά γράμματα. Είναι πολύ πιθανό με μία ψυχαναλυτική προσέγγιση επί του ποδός, που επιχειρώ τούτη τη στιγμή, ο Σπάνιας να έβλεπε στο έργο και κατά συνέπεια στα πρόσωπα αυτών των λογοτεχνών, τη δική του, την αγνοημένη από την καθεστηκυία τάξη, που λέγαμε πριν, ποιητική υπόσταση. Πηγή: www.lifo.gr

.
Στην άνωθεν επιστολή με ημερομηνία 18 Ιου. (Ιουνίου ή Ιουλίου) του 1987, ο Σπάνιας εκφράζει την επιθυμία του στη συγγραφέα να διαβάσει τα διηγήματα της και από το ραδιόφωνο με σκοπό αυτά να φτάσουν σε ένα ακόμη μεγαλύτερο κοινό και σε άλλες πολιτείες της Αμερικής. Θα το κάνει μάλιστα - την ενημερώνει - κατόπιν παρότρυνσης "πολλών φοιτητών και, τέλος πάντων, ανθρώπων των γραμμάτων" (αυτό το "τέλος πάντων" μάλλον υποδηλώνει την απέχθεια του αναρχικού Σπάνια για τους λεγόμενους ''ανθρώπους των γραμμάτων"), ενώ κλείνει, ζητώντας της να του αγοράσει, αν περάσει από το βιβλιοπωλείο "Γνώση", τον "Κορυντόν" του Αντρέ Ζιντ - επρόκειτο για το ανατρεπτικό έργο του Γάλλου κομμουνιστή και αμφιφυλόφιλου Νομπελίστα συγγραφέα που εξήρε τον παιδευτικό χαρακτήρα της παιδεραστίας. Πράγματι, η ραδιοφωνική εκπομπή - αφιέρωμα στο "Ρετιρέ" της Μπούτου γίνεται και προς τα τέλη του 1987 ο ποιητής τηλεγραφεί στη συγγραφέα πως της έχει στείλει ήδη την κασέτα με το ηχογράφημα. Δυστυχώς, όμως, η κασέτα αυτή χάνεται στο... δρόμο κι έτσι στερούμαστε κι εμείς τώρα ένα ηχητικό ντοκουμέντο με τη φωνή και, ενδεχομένως, τις μουσικές επιλογές του παραγωγού Νίκου Σπάνια.

Στην επιστολή του με ημερομηνία 3 Ιανουαρίου του 1988, ο Σπάνιας αποδίδει την απώλεια της ταχυδρομημένης κασέτας με την εκπομπή στις απεργίες των Αμερικανών ταχυδρομικών υπαλλήλων. Φαίνεται τόσο "εντάξει τύπος" απέναντι στη Μπούτου, αφού της υπόσχεται μία καινούργια εκπομπή με αναγνώσεις διηγημάτων της. Και κλείνει, ενημερώνοντας την για την έκδοση της δικής του ποιητικής συλλογής υπό τον τίτλο "Το μαύρο γάλα της αυγής" από την Οδό Πανός. Αναφερόμενος στον εκδότη του, τον ποιητή - στιχουργό Γιώργο Χρονά, λέει πως τού έχει στείλει αρκετά αντίτυπα του βιβλίου στις ΗΠΑ, δηλώνοντας την επιθυμία του παράλληλα να φτάσει ένα και στα χέρια της Μπούτου για να λάβει την κριτική της.

Καθ' όλη τη διάρκεια του 1988 η αλληλογραφία των Σπάνια - Μπούτου συνεχίστηκε. Σήμερα βρίσκεται καταχωνιασμένη στο αρχείο της συγγραφέως. Ωστόσο, από ένα νέο απόκομμα του "Εθνικού Κήρυκα" μαθαίνουμε ότι η Μπούτου τού έστειλε κάποια στιγμή το καινούργιο της βιβλίο, το μυθιστόρημα "Στα χρόνια της Καταχνιάς", αποσπώντας και πάλι την πιο θερμή κριτική του πένα. Πέραν των στοιχείων που αποκομίζουμε για τον κριτικό λογοτεχνίας Σπάνια, το συγκεκριμένο απόκομμα παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, εφόσον περιλαμβάνει και ένα ανέκδοτο, καβαφικού τύπου, ποίημα του με τον τίτλο "Κάτι έτριξε":

Κάτι έτριξε μέσα στην κάμαρα μου
δεν ήταν το καθοριστικό τρίξιμο των επίπλων
ήταν ένα τρίξιμο ανεπαίσθητο σχεδόν
όπως το θρόισμα που κάνει η γλαυκή θωριά σου
με κοίταξες όρθος με κείνα τα πρασινωπά σου μάτια
Τα μάτια εξημερωμένου δράκου
Απλώσαμε τα χέρια ή ένιωσα
τη ζεστασιά της σάρκας σου όπως παλιά
Κι ένιωσα τον πυρετό του σώματος μου
να με πετάει σαν άχυρο
σαν πούπουλο
σαν ξερό φύλλο μες τους δρόμους
Ύστερα ανακάθισα
Αυτό το μαρτύριο δεν τελειώνει... "


Πηγή: www.lifo.gr

Απρόσμενο

Από την ποιητική συλλογή "Με μιαν ανάσα" 
Απρόσμενο

Μέσα στην τεχνητή ευτυχία
των νυχτερινών φώτων της πολιτείας
βαδίζαμε σε μια πορεία εμπιστοσύνης.
Αμέριμνοι... Ανυποψίαστοι...
Θυμίαμα ζωής στον αγέλαστο θεό
η γλυκιά τους ανταύγεια.
Προσδοκία ανέφελου ουρανού
πίσω απ' τη νικητήρια λάμψη τους.
Κι ήρθε απ' τα ουρανοθέμελα τα σκοτεινά, αόρατη
η απρόσμενη μπόρα.
Ξαφνική. Αναπάντεχη. Ανελέητη.
Κανείς δεν σκέφτηκε να κρατήσει ομπρέλα...
είπε κάποιος δίπλα μου.
Και προχωρήσαμε όλοι σκυφτοί.
Μπορεί και νικημένοι...

Επιστολή Π. Τέτση για την ταινία "Γράμματα στη Γερμανία"

Επιστολή από τον εκλεκτό καλλιτέχνη και ακαδημαϊκό Π. Τέτση για την ταινία «Γράμματα στη Γερμανία», βασισμένη σε διήγημά μου:

Μόλις γύρισα και δεν μπορώ να μην εκφράσω το πόσο γοητευμένος είμαι από την ταινία, βασισμένη στα γραπτά σας. Το πόσο αλήθεια περίκλειε. Θα πρέπει να σου πω αυτό που σκέφτομαι: Ίσως είναι οι ιστορικές στιγμές της μεταπολεμικής περιόδου της Ελλάδας. Είναι ένα ιστορικό στοιχείο αυτής της χρονικής περιόδου του εναλλασσόμενου πληθυσμού, της αναχώρησης και επιστροφής. Αυτή εδόθη με ήπιο πάθος δίχως δραματικές εξάρσεις που όφειλετο στο σκηνοθέτη και ιδίως στους πρωταγωνιστές. Ο κύριος Δεστούνης ήταν στο ύψος, στο ζενίθ της συγκρατημένης δραματικότητας. Λίγο σπάνιο για έλληνα ηθοποιό σε ένα πνεύμα Τσεχωφικό μέσα στη σιγανή θλίψη.

Είμαι ευτυχής που είδα την ταινία.
Ευχαριστώ Π. Τέτσης