Κριτική για την Αυτοβιογραφία της Τούλας Μπούτου

Το τελευταίο τεύχος του περιοδικού του Δημοτικού Πνευματικού Κέντρου Λέρου -Τεύχος 20- Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2010, είχα την μεγάλη τύχη να λάβω από την δημιουργό του την κυρία Νινόν Δημητριάδου-Καμπούρη. Είναι η έκδοση: “Έκφραση λόγου και τέχνης” που συμπλήρωσε 29 τεύχη τόσο ξεχωριστής παρουσίας ανάμεσα στα λογοτεχνικά περιοδικά της χώρας μας.

Δυστυχώς έτσι ξαφνικά και τελείως αδικαιολόγητα σταμάτησε -ή μάλλον “σταματήθηκε” η υποστήριξη από τον Δήμο Λέρου- η κυκλοφορία αυτού του πραγματικά θαυμάσιου λογοτεχνικού περιοδικού, του πολυτονικού, του τόσο άρτιας αισθητικής εμφάνισης, σε χρώμα, σε ποιότητα χαρτιού και κυρίως σε περιεχόμενα. Η κ. Νινόν Δημητριάδου-Καμπούρη ήταν η διευθύντρια του περιοδικού και είχε διαθέσει όλη την πνευματική της εμβέλεια, τον χρόνο και τις ερευνητικές της ικανότητες για να ξεχωρίζει και ν’ απαθανατίζει την ύπαρξη των τόσο σημαντικών δρωμένων στον χώρο του πνεύματος από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του είδους, μέσα στις σελίδες του περιοδικού.

Τώρα. Ποιες κακές συγκυρίες-φθόνοι και σκοπιμότητες παίξανε τον ρόλο του “τέλους” του ας μην ψάχνουμε. Γιατί βέβαια ήταν και πολύ πριν προκύψει η σκληρή πρωτοφανής κατάσταση στη χώρα μας, όπως τα τελευταία αυτά χρόνια, που φοβάμαι ότι θα σφραγίσουν το παρόν και το άμεσο μέλλον της Ελλάδας μας. Έμαθα λοιπόν πως σ’ αυτό το κρίσιμο τεύχος 20 του 5^ου έτους του περιοδικού, περιλαμβάνεται και μια κριτική για το βιβλίο το αυτοβιογραφικό μου “Το παραμύθι μια ζωής” που είχε εκδοθεί στην Αθήνα το 2010 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη.

Η κριτική είναι η παρακάτω:

«Πόσο δύσκολο είναι να γράψεις μια αυτοβιογραφία. Να τη γράψεις με ειλικρίνεια, να απομυθοποιήσεις χωρίς να εκθέσεις κανέναν, να ανοίγεις κύτταρο-κύτταρο τον εαυτό σου να προχωρείς στο βάθος αναμνήσεων, να χαίρεσαι, να πονάς κι όταν φτάνεις στο “δράκο” του παραμυθιού που παίρνει ότι πιο αγαπημένο σου, ν’ αντέχεις να μιλήσεις για τον σπαραγμό σου με το κεφάλι ψηλά. Στον θαυμάσιο πρόλογό του στο βιβλίο, ο Διονύσης Μαγκλιβέρας, τα αναλύει όλα αυτά με εμπνευσμένη γραφή.

Η πλούσια ζωή της Τούλας Μπούτου, γεμάτη από την επιστήμη της, τη λογοτεχνία, την προσφορά της, χώρεσε σε 347 σελίδες που συναρπάζουν, δίνοντας σπάνια κι άγνωστα για πολλούς στοιχεία για την ιατρική της ειδικότητα, την αναισθησιολογία. Θυμάμαι τη μητέρα μου -γιατρός κι αυτή- να λέει: “…σπανιώτατη η ειδικότητα του αναισθησιολόγου. Τώρα όμως έχουμε την πρώτη γυναίκα αναισθησιολόγο στην Ελλάδα, κάποια Σουβαλιώτη” -Μπούτου πλέον- κι έχω την τιμή να με αποκαλεί φίλη της.

Η ιστορία της αναισθησιολογίας στην Ελλάδα λοιπόν, συνυφασμένη με τη ζωή της Τ.Μ. Αρχίζοντας την αφήγησή της από ένα πρωινό του 1950 -φοιτήτρια ακόμη της Ιατρικής- που θα πήγαινε να γνωρίσει τον σπουδαίο χειρουργό (ιδρυτή και διευθυντή της κλινικής ”Λευκός Σταυρός” στον Πειραιά) τον Θόδωρο Λαμπράκη. Φόρεσε ένα “λουλουδάτο φουστάνι”:

“…ήταν το πιο χαρούμενο και σχετικά καινούργιο. Τώρα όμως ήταν τόσο δυνατοί οι χτύποι της καρδιάς μου, που φοβόμουν μήπως μπορούσε κανείς να τους διακρίνει κι έξω από το πολύ λεπτό ύφασμα”.

Ο Θόδωρος Λαμπράκης υπόσχεται να την προσλάβει γιατρό υποβοηθό στην κλινική του, σε λίγους μήνες που θ’ αποφοιτούσε, αλλά θέτει και έναν όρο. Να συνεχίσει στο εξωτερικό για να πάρει την ειδικότητα αναισθησιολόγου. Μέχρι τότε στα χειρουργεία, τη “νάρκωση” την έδιναν οι “ναρκωτές”, οι οποίοι δεν ήσαν γιατροί - αναισθησιολόγοι. Ο θαυμασμός της νεαρής γιατρού για τον Θόδωρο Λαμπράκη, τις πρωτοποριακές ιδέες του και τα όνειρά του για την πρόοδο της χειρουργικής, αλλά και η δική του πίστη στις ικανότητες της όμορφης, νεαρής κοπέλας, τους έφεραν κοντά. Έγινε ο μέντοράς της, την έστειλε με υποτροφία της κλινικής να μετεκπαιδευτεί στο Λονδίνο, πλάι σε διάσημους επιστήμονες.

Σε λίγο καιρό η Τούλα Σουβαλιώτη είναι η πρώτη γυναίκα αναισθησιολόγος στην Ελλάδα και αγαπημένη σύζυγος του Θόδωρου Λαμπράκη. Μαθαίνει λοιπόν ο αναγνώστης την εξέλιξη της ειδικότητάς της στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μαζί με τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα, αλλά μαθαίνει και τι σημαίνει Γυναίκα, Μάνα, Επιστήμων, Άνθρωπος.

Η Τούλα ζει για λίγο το παραμυθένιο όνειρο και μετά αρχίζει να δέχεται τα χτυπήματα. Και τα αντέχει συνεχίζοντας τον αγώνα της μέσα στην οικογένεια και στα χειρουργεία. Δεν έλειψε από προσκέφαλο ασθενούς, ακόμη κι όταν αυτή νοσούσε. Στάθηκε δίπλα σε φίλους, σε συγγενείς, σε αγνώστους. Ακόμη και λίγες ώρες πριν γεννήσει το τρίτο παιδί της, έτρεξε να δώσει νάρκωση σε άλλη έγκυο που θα έκανε καισαρική.

Και, από κοντά η λογοτεχνία, που αποκαλύφθηκε σαν ταλέντο της από τα 14 χρόνια της. Κι εξακολουθεί να την συντροφεύει και η Τούλα Μπούτου να την τιμά γράφοντας ποίηση, διήγημα, δοκίμιο, μυθιστόρημα, θεατρικά έργα. Κι όταν έχασε τον Θόδωρο Λαμπράκη ο πόνος έγινε ποίηση και γράφτηκε “Του κήπου η πολυθρόνα”:

…η πολυθρόνα σου η έρημη

του κάκου μέρα-νύχτα σε προσμένει.

Κι έτσι ως απλώνει ανώφελα τα χέρια της

Κι έτσι απ’ τον Πόνο ως φαίνεται γερμένη.

Αργότερα το φως ξαναμπαίνει στη ζωή της. Πρώτα με τη συνεργασία κι ύστερα με τον γάμο της με τον γνωστό καρδιολόγο Παντελή Μπούτο. Λίγη ηρεμία και μετά ο “δράκος” του παραμυθιού δείχνει για τα καλά τα δόντια του, δίνοντάς της το χειρότερο χτύπημα. Χάνει το γιό της.

Η Τούλα Μπούτου όμως και αυτό τον πόνο -που δυστυχώς δεν περνάει με καμία νάρκωση- εξακολουθεί να τον μετουσιώνει σε αγάπη.

Με αυτή την αγάπη έγραψε “Το παραμύθι μια ζωής” και με τρόπο απλό κι ανθρώπινο κάνει τον αναγνώστη συνοδοιπόρο της ζωής της. Μιας ζωής καθάριας, σαν ήσυχη συνείδηση».

Νινόν Δημητριάδου-Καμπούρη

Η εκλεκτή φίλη, η καλλιτέχνης, η προικισμένη μουσικά, λογοτεχνικά και με την ιδιαίτερη θέση της στο κοινωνικό πνευματικό σύνολο, Νινόν, είχε την ευγένεια να μου το στείλει, διότι κατά περίεργο τρόπο δεν το είχα ποτέ λάβει.

Έτσι, το αναρτώ αυτό που με αφορά για να υπάρχει πια μια φορά ακόμη σε μια τόσο σημαντική κριτική άποψη “για το Παραμύθι μου”. Όμως είμαι και δεμένη με την ιστορία του φωτοβόλου περιοδικού που έκλεισε στις σελίδες του τόσες λαμπερές λογοτεχνικές-ιστορικές φωνές. Ας ελπίσουμε για μια προσωρινή -όπως πιστεύουμε να είναι όλα όσα πλήττουν με πρωτόφαντο τρόπο την Ελλάδα μας τα τελευταία χρόνια. Όμως όχι μόνο αυτήν! Επιμένω πως μία “ομαδική σχιζοφρένεια” (απόλυτα σωστός ιατρικός όρος) έχει προσβάλλει όλο το ανθρώπινο δυναμικό του πλανήτη, αλλού περισσότερο αλλού λιγότερο, όμως ΔΥΣΤΥΧΩΣ είναι ΠΑΡΟΝ μια ασθένεια ιογόνος μεταδοτική που κολλάει και απλώνεται…

Ο Θεός, η Μοίρα και άνθρωποι σαν την Νινόν Δημητριάδου-Καμπούρη ας είναι κοντά μας για να υπάρχει ζωντανή η Ελπίδας μιας Επαναφοράς και Προόδου.

Τούλα Μπούτου