Η ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΖΙΤΣΑΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

17-03-1994

Στην Θεσσαλονίκη. Αίθουσα του Συνδέσμου Ποντίων με συμμετοχή πολλών αδελφών Σωματείων και παρουσία και της Χρυσάνθης Ζιτσαία μίλησα για το έργο της που αφορά την Κύπρο.

«Θεωρώ τιμή μου το να βρίσκομαι σήμερα εδώ στην όμορφη Θεσσαλονίκη, την καρδιά της Μακεδονίας εις χάρη στην ευγενική σας πρόσκληση του Συνδέσμου Φιλίας Ελλάς – Κύπρος. Ευχαριστώ θερμά την Πρόεδρο κa. Θεοφυλάχτου, την αγαπημένη φίλη Ζωή Σπυροπούλου και όλα τα μέλη. Είναι τιμή και χαρά μου να μιλώ για την κορυφαία μας Χρυσάνθη Ζιτσαία».

Όταν κάποτε ρωτήθηκε η Χ.Ζ. τι υπήρξε για κεινη η λογοτεχνία και πως μπορεί να τη συνδυάζει με την τόση κοινωνική προσφορά της είπε: “Αν η Λογοτεχνία ήταν για μένα ψυχική ανάγκη, την Κοινωνική Προσφορά την αισθάνομαι σαν Χρέος”. Κι αλήθεια, μέσα από το έργο της αυτό το “ΧΡΕΟΣ” πολλές φορές ξεπροβάλλει ολοζώντανο, να διεκδικεί τη θέση του κυριαρχικά.

Πρέπει να καταθέτουμε πάντα

Κάθε μέρα, κάθε στιγμή

Φόρο οφειλής κρυφά ή φανερά

από μια σταγόνα Αίμα!

Έτσι μας το λέει, έτσι ξέρει να το τραγουδεί και με την ποιητική της φωνή, η κορυφαία μας ποιήτρια, που για κείνη η Ποίηση είναι ένα είδος θρησκείας και το έχει πει με ανεπανάληπτο τρόπο.

Μ’ ένα στίχο προσεύχομαι.

Κάτω από ένα στίχο στεγάζομαι.

Πάνω σ’ ένα στίχο ακουμπάω να μη πέσω.

«Η Χ.Ζ. κάνει ποίηση την κραυγή της Αγάπης» λέει ο Gaston Anfrere. Κύριοι άξονες στη ποίηση της Χ.Ζ. είναι η Αγάπη (με κυρίαρχη τη μητρική) και η Πατρίδα. Αυτά τα θέματα επαναλαμβάνονται πάρα πολλές φορές μέσα στο έργο της και κάθε φορά μ’ ένα καινούργιο τρόπο, μ’ ένα νέο εύρημα έτσι που η κάθε φορά να γίνεται μοναδική.

“Πατρίδα” για την Χ.Ζ. είναι η Ζίτσα της Ηπείρου που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα όπου μεγάλωσε κι απ’ όπου πήρε το φιλολογικό ψευδώνυμο “Ζιτσαία” αφού το πατρικό της είναι “Ζέρβα”. Παντρεύτηκε πολύ νέα με τον γεωπόνο Λάμπρο Οικονομίδη, Κύπριο διαλεκτό πατριώτη. Κοντά του γνώρισε κι αγάπησε βαθειά σαν άλλη πατρίδα την Κύπρο. Εδώ ρίζωσε, και η κόρη τους με την εκλεκτή της οικογένεια επιστημόνων και καλλιτεχνών, μένει πάντα στην Κύπρο. Η ποιήτρια πόνεσε βαθειά για την τύχη του νησιού.

Από το 1931 είναι εγκατεστημένη στη Θεσσαλονίκη που είναι η μόνιμη αγάπη της, που και σ’ αυτήν έχει αφιερώσει πολύ από το έργο της. Τρίχωρη λοιπόν στη καρδιά της η θέση για την Πατρίδα. Κι  η κάθε μια το ίδιο τρανή και αγαπημένη.

Όμως όπως η Μάνα κάθε φορά νοιώθει πιότερο πόνο και ταύτιση για το παιδί της που πάσχει ή αδικιέται. Έτσι και της Χ.Ζ. η καρδιά ξεσηκώθηκε, ο νους επαναστάτησε μπρος στην Αδικία. Ξύπνησε ο πόθος να πληρωθεί το Χρέος, ναι το χρέος προς την αγαπημένη χώρα που προδόθηκε, λεηλατήθηκε, κομματιάστηκε. Για την Κύπρο…

Τούτος ο δρόμος π’ άρχισε

και του Αγώνα η στράτα

είναι μακρύς, είναι τραχύς

κι είναι γεμάτος βάτα.

Πως με γυμνά τα πέλματα

πρέπει να τον διαβούμε

το ξέρουμε. Κινήσαμε

κι ολόρθοι προχωρούμε.

Λέει περήφανα, αποφασιστικά. Κι επειδή για κείνη ο στίχος είναι και το σπαθί της…

Με το σπαθί μου σε πολεμώ Ζωή

Λέγεται στίχος!

Ο στίχος είναι το τραγούδι του ξεσηκωμού και το δάκρυ του πόνου, και η αχτίδα της Ελπίδας, η πένα της ξεχύνεται να γράφει βουτηγμένη στο αίμα της καρδιάς, όπως το συνηθίζει.

Ήταν πολύ ωραία, πολύ θαυμαστή η σκέψη του Συνδέσμου Φιλίας Ελλάς – Κύπρος να συγκεντρώσει σ’ ένα βιβλίο τα γραφτά της εκλεκτής ποιήτριας που αφορούν το αγαπημένο παιδί της Ελλάδας, την Κύπρο μας. Και να κυκλοφορήσει τόσο επίκαιρα το “Αφιέρωμα στην Κύπρο”. Αφού στις 20 Ιουλίου του 1994 θα κλείσουν 20 χρόνια από κείνη τη μαύρη μέρα του χαλασμού που με το σχέδιο ΑΤΤΙΛΑΣ Α οι Τούρκοι πήραν στην αρχή το 18% του νησιού και λίγο αργότερα με το σχέδιο ΑΤΤΙΛΑΣ Β και το άλλο 14% -ώστε σήμερα 32% του νησιού να κατέχεται. Να υπάρχουν πάνω από δύο χιλιάδες αγνοούμενοι Έλληνες και Κύπριοι και μύρις καταστροφές. Διαβάζουμε από τον πρόλογο του βιβλίου «Το θεωρήσαμε καθήκον ιερό, τώρα μάλιστα που κλείνουν είκοσι χρόνια από το ανοσιούργημα του ΑΤΤΙΛΑ και την τραγωδία της Μεγαλονήσου μας που συνεχίζεται, να χαρίσουμε στον λαό μας και στους αδελφούς μας Κύπριους την ποίηση αυτή που εκφράζει όσα αισθήματα δονούν την Ελληνική ψυχή. Που εκφράζει το μεγαλείο της θυσίας της Μεγαλονήσου και την συμπαράσταση του Ελληνισμού».

Από τον πρόλογο ακόμη θα προσθέσουμε πως «η Χ.Ζ. όχι μόνο θρήνησε τις συμφορές και τους καημούς της αλλά έλαβε μέρος σε όλες τις εκδηλώσεις». Στην Πορεία των Γυναικών του Κόσμου προς την Αμμόχωστο το 1975 από γυναίκες από εκατόν σαράντα πέντε χώρες, η ποιήτρια ήταν μεταξύ των πρώτων. Μετά την μεγαλειώδη αυτή εκδήλωση επακολούθησε η εκδρομή του σωματείου “Μέριμνα των Ποντίων Κύπριων” στην Κύπρο. Τότε γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργηθεί ο “Σύνδεσμος Φιλίας Ελλάς – Κύπρος”. Πρωτοβουλία αξιέπαινη γιατί απ’ ότι ξέρω δεν είχε προηγηθεί από άλλον φορέα κάτι ανάλογο. Πρόεδρος του συνδέσμου για 16 ολόκληρα χρόνια (1976-1992) ήταν η Χ.Ζ. Εκείνη εμπνεύστηκε να γίνονται Λογοτεχνικοί Διαγωνισμοί για την Κύπρο. «Στους εννέα διαγωνισμούς που έγιναν μέχρι τώρα -πληροφορούμεθα πάντα από τον πρόλογο- με αθλοθέτες ανωτάτους Οργανισμούς της Πόλης μας, συγκεντρώθηκε πολύτιμο υλικό σε Ποίηση, Διήγημα, Θέατρο, Μελέτες. Μια πνευματική Ανάταση. Μια ακόμη πολύτιμη πνευματική προσφορά».

Έτσι αδέλφωσε μέσα από τούτο το Σωματείο δένοντας τη δράση με την πνοή και τη φλόγα της γραφής της, τις δύο αγαπημένες Πατρίδες ακόμη πιο σφιχτά όπως ήταν και μέσα στην καρδιά της. Την ΕΛΛΑΔΑ και στενότερα την Θεσσαλονίκη, με την Κύπρο. Εργάσθηκε όπως είπαμε 16 ολόκληρα χρόνια γι’ αυτό. Και το 1992 παρέδωσε την σκυτάλη στη κα. Άννα Θεοφυλάχτου. Που επάξια συνεχίζει την ακάματη Πορεία. Για την “Αμμόχωστο” όλου του κόσμου!

Αρματωθήκαμε και πάλι τον καημό.

Και ξεκινάμε με λάβαρο το Δίκιο.

Πάμε για την Αμμόχωστο, τη Λάπηθο

Πάμε για την Κερύνεια, την Κυθρέα

Νυχτοήμερα ο τόπος μας φωνάζει.

Δεν την ακούτε κόσμε τη φωνή;

Η «Πορεία» είναι ένα εικοσιοχτασέλιδο ποίημα όπου περιγράφεται η πορεία προς την μαρτυρική Αμμόχωστο, όπως την έζησε και η ίδια.

Σαν πυρωμένη αλήθεια των καιρών

Σαν καθαρτήρια φλόγα

Έλιωσε και λαγάρισε

της Πίστης και της Γνώσης τ’ άγιο ασήμι.

Νέους χρησμούς δεν περιμένουμε

Εμείς και η Ζωή. Εμείς και η Μοίρα

Εμείς και ο Θεός

Εμείς στου κόσμου την Αμμόχωστο

θα οδοιπορήσουμε ώσπου να φτάσουμε!

Είναι η φωνή του αληθινού Ποιητή που ξέρει να βροντοφωνεί την Αλήθεια. Ξέρει να ξεσηκώνει, ξέρει να δικάζει. Κι όσο κι αν οι συνειδήσεις των Μεγάλων που ορίζουν τις μοίρες του Κόσμου, μπορούν να κοιμούνται τον αδιατάραχτο ύπνο τους, η φωνή του δημιουργού ποιητή όλο και θα διακόπτει αυτόν τον μακάριο ύπνο, και θα μπορεί να δονεί κάποια ίσως ακόμη αμόλευτη χορδή αυτής της συνειδήσεως.

Το βιβλίο -191 σελίδες- μετά από τον πρόλογο του Διοικητικού Συμβουλίου μια ομιλία του Γενικού Πρόξενου Κύπρου κ. Γ. Γεωργιάδη στην τιμητική εκδήλωση για τη Χ.Ζ. που έγινε το 1989 στη Λέσχη Αξιωματικών και ένα άρθρο της Λογοτέχνιδας κας Νίνας Κοκκαλίδου-Ναχμιας στις 13/2/1992 για την τίμηση της Χ.Ζ. από το Σύνδεσμο Φιλίας Ελλάς – Κύπρος περιλαμβάνει όσες από τις ποιητικές της συλλογές αναφέρονται στην Κύπρο, τα πεζά που κι αυτά αφορούν ιστορίες δεμένες με την Κύπρο, αλλά και σκόρπιες δημιουργίες που βρίσκονται ανάμεσα σε άλλα κείμενα, αλλά έχουν σχέση με την Κύπρο. Είναι οι ενότητες «Προσκύνημα στην Κύπρο» 1960, «Ψηφίδες» (της γλυκιάς χώρας Κύπρου) 1973, «Γράμμα στην Κερύνεια» 1974 (που κυκλοφόρησε σε φωτοτυπημένο χειρόγραφο μετά την βάρβαρη εισβολή), «Πορεία Γυναικών προς την Αμμόχωστο» 1975, «Ώρα της Κύπρου» που είναι τραγούδια που σταχυολογήθηκαν από τις διάφορες άλλες συλλογές της και «Διηγήματα» (Οι δύο φίλοι – Στην Κύπρο την αέρινη – Το άλμπουμ – Ανθισμένες αθασίες – Η κρύπτη του θησαυρού).

Με την μαεστρία του βαθύ γνώστη του παραδοσιακού στίχου, με την κελαρυστή μουσική φωνή της θα τραγουδήσει νοσταλγικά κάθε χώρο, κάθε ακρούλα του νησιού. Μαντεύεις πως έχει περπατήσει, έχει γνωρίσει και την πιο μικρή κι ασήμαντη μεριά του νησιού. Και πως ο πόνος για το χάσιμο και της τελευταίας αυτής ακρούλας είναι βαθύς και ακοίμητος για κείνη.

Κάστρα, στοιχειά παλιών καιρών

σε μυρωμένον τόπο

Εδώ πέρασαν βάρβαροι

κι άφηκαν την οπλή τους

Μα ποιοι ξένοι πήραν ποτέ

τούτη τη Γη μαζί τους;

Και ποιος ποτέ του καρδιές

άλλαξε ανθρώπων;

Έτσι τραγουδά τα «Παλιά Κάστρα» και δείχνει όλη την περηφάνια της για την αδάμαστη Ελληνικότητά τους. Τραγουδά την Κύπριδα θεά με την αιώνια ομορφιά της. Τα βουνά του νησιού. Του κάμπους. Τα φυτά. Τα δέντρα, όλα, πολλές φορές και με την Κυπριακή διάλεκτο που καλά κατέχει.

Κάτω στη Τζύπρο τη γρουσσή

που τα τραγούδκια ανθούσι

Θα τα κλείσει όλα μέσα σε μια ερωτική θα ‘λεγες ποίηση. Ερωτική ποιήτρια δεν είναι η Χ.Ζ.. Όμως Έρωτας για κείνη είναι η Αγάπη που μπορεί ν’ αγκαλιάζει τόσο θερμά έμψυχα και άψυχα, ακόμη και τα θυμητήρια που κλείνεις στην καρδιά.

Τα εγκλωβισμένα παιδιά του Μπέλλα-Παίς που θα στείλουν με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό ένα πανέρι με κυκλάμινα σε κάποιο σχολείο της Λευκωσίας, έτσι, για να θυμίσουν πως σε πείσμα της σκληρότητας των Μεγάλων, για τους άλλους, τους απλούς ανθρώπους τα κυκλάμινα μπορούν πάντα ν’ ανθίζουν και να στέλνουν ένα μήνυμα ελπίδας και ανθρωπιάς -θα της εμπνεύσουν ένα ωραιότατο ποίημα.

Τα κυκλάμινα

Κυκλάμινα του Μπέλλα-Παίς

εγκλωβισμένα αστέρια.

Άνθισαν πάλι ανύποπτα

στη σκλαβωμένη Γης.

Κι ήρθαν γλυκά μηνύματα

από παιδιώνε χέρια

Αγάπης χαιρετίσματα

της πικραπαντοχής.

Ευωδιασμένα αντίδωρα

και δίκοπα μαχαίρια

Και σμίγει η δρόσο της αυγής

με των ματιών το δάκρυ

στα τρυφερά τους πέταλα

Πανάχραντη σπονδή.

Κι από του πόνου τα βαθειά

Της προσμονής τα μάκρη

ελπίδα κρυφοφτέρουγη

της άνοιξης ανθεί,

μικρό κυκλάμινο ιερό

και στης καρδιάς μιαν άκρη.

Λευκωσία 07-03-1976

Κι ύστερα πάλι η ποίηση της αφήνει το παραδοσιακό ύφος, και πλαταίνει και ξεσπάει λεύτερη να πει τον καημό και μ’ άλλο τρόπο. Λέει πέντε χρόνια μετά στις 20 Ιουλίου 1974.

Πέντε χρόνια… πώς να τα μετρήσεις

στη ζυγαριά του πόνου πέντε αιώνες…

Κι η Κύπρος καρφωμένη στο Σταυρό.

Αραχνιασμένη η Αμμόχωστος

Φιδοζωσμένη σκλάβα η Σαλαμίνα

Στους άνομους καιρούς

-Ρόδον το εύοσμον-

Φυλορροεί η Κερύνεια

Και θα τελειώσει

Πώς θα τη γράψεις ιστορία αδέκαστη

την τραγωδία αυτή, με ποια ψηφεία

και πως θα χωρέσει στις σελίδες της

η «Μαύρη Βίβλος» σου τη μέρα τούτη;

Το 1972 κυκλοφορεί η μελέτη «Κύπριες Λογοτέχνιδες». Είναι μια πρωτότυπη και αξιόλογη μελέτη, που απαίτησε πολύ κόπο και προσπάθεια, άρχισε από το 1962. Το υλικό μαζεύτηκε πολύ δύσκολα «Ένα Λεύκωμα παλαιό, ένα βιβλίο με κίτρινα φύλλα, μια παλιά γυναικεία εφημερίδα στο συρτάρι κάποιας ηλικιωμένης, μια μνήμη ξεθωριασμένη, μια πληροφορία παλαιού εκπαιδευτικού, έρχονταν σταγόνα - σταγόνα να προσθέτουν κάτι» λέει στον πρόλογο η συγγραφέας. Στις 160 σελίδες του βιβλίου περισσότερες από 80 Κύπριες Λογοτέχνιδες περνούν με τη ζωή και το έργο τους «Με σύντομες αλλά αδρές πινελιές σκιτσάρει την φυσιογνωμία της κάθε μιας και χαρακτηρίζει το έργο της» γράφει ο Α. Καραντώνης, «Η μελέτη μοναδική στο είδος της αποτελεί πολύτιμη προσφορά. Ασφαλώς πολύ μόχθο κατέβαλε η κ. Ζιτσαία για τη συγκέντρωση όλου αυτού του υλικού» γράφει στη “Νέα Αλήθεια” η Αλεξάνδρα Παρασκευαϊδου μεταξύ άλλων.

Είναι ένα πλούσιο πολύτιμο βιβλίο, με πληροφορίες που αρχίζουν από την Ομηρική εποχή -εκεί μαθαίνουμε πως ο Κύπριος Στασινός που η παράδοση τον θέλει γαμβρό του Ομήρου συνέθεσε τα “Κύπρια Έπη” που επέδρασαν στα έργα των αρχαίων τραγικών- και φθάνει μέχρι την εποχή μας πληροφορώντας, ταξινομώντας και καταγράφοντας.

Ένα βιβλίο που θα πάρει μια αξιόλογη θέση στην Ελληνική Γραμματεία.

Και στα διηγήματα της ξεχειλίζει ο πόνος και το παράπονο, για τη βάρβαρη κατάκτηση της αγαπημένης πατρίδας. Μικρές ιστορίες της καθημερινής ζωής του τρόπου που τις καθαγιάζει το μαρτυρικό της τέλος από τον Κατακτητή. Το κοριτσάκι που γύρισε μέσα στο χαλασμό για να πάρει την κούκλα από το λεηλατημένο σπίτι και κει το βρήκε το άνομο βόλι. Ο γέρος που για δύο χρόνια κρύφτηκε στη σκλαβωμένη πολιτεία, την Κερύνεια, όπως λέει «εγκλωβισμένος έρημος ανάμεσα στα εχθρικά ασκέρια» γιατί δεν ήθελε να εγκαταλείψει τον τόπο του, και στο τέλος βρίσκεται ετοιμοθάνατος από τον Ερυθρό Σταυρό που τον μεταφέρει στο Νοσοκομείο. Εκεί, την ώρα που ξεψυχά, θα ψιθυρίζει «Άνθισαν οι αθασίες στην Κερύνεια». Μα το όραμα αυτό των ανθισμένων αγαπημένων δέντρων -αμυγδαλιές είναι οι αθασίες- θα φύγει από τον κόσμο. Μέσα σ’ όλο τούτο το δράμα της σκλαβιάς και της ερήμωσης, της Αδικίας και του πάθους η Χ.Ζ. δεν ξεχνά ποτέ το όραμα της Παναθρώπινης συμφιλίωσης, τη δύναμη και την παγκόσμια προέκταση της Μητρικής Αγάπης. Έτσι στο διήγημα “Το Άλμπουμ” όταν η ξένη αντιπροσωπεία με συνοδεία των συμμετεχόντων.

Θα πάει στο Τουρκικό τώρα σπίτι , που ήταν πριν Ελληνικό για να ζητήσει κάποιο θυμητάρι -ένα άλμπουμ- για την παλιά διωγμένη ηλικιωμένη Ελληνίδα ένοικο, η Τουρκάλα που το βρήκε σε κάποιο συρτάρι… «Το κράτησε με δέος -λέει η συγγραφέας- σαν να κρατούσε το Κοράνιο. Το κοίταξε με σέβας και το παρέδωσε στην Επιτροπή. Να τους πείτε -τους λέει- πως θα το φυλάξω το σπίτι, θα ποτίζω και τα λουλούδια ώσπου… Ώσπου να φύγει το κακό από τον τόπο μας».

Και στο ωραιότατο διήγημα “Οι δύο φίλοι” ο Ελληνοκύπριος και ο Τουρκοκύπριος θα πληρώσουν τη φιλία που τους ένωνε τρανή και ανίκητη στις επιταγές των μεγάλων που ορίζουν τις τύχες του κόσμου και τους Ανέμους του πολέμου, θα πληρώσουν με θάνατο το τίμημα όταν με λαχτάρα για μια επικοινωνία τους θα κοντοζυγώσουν στα συρματοπλέγματα του μίσους για να κουβεντιάσουν και να καπνίσουν συντροφικά. Και τελειώνει το διήγημα;

«…Ακόμα όμως δεν ακούστηκε από πουθενά -ούτε από της Γης ούτε από τον ουρανό- καμιά απόκριση. Μόνο, ανάμεσα σ’ όλα. Δύο σπαραγμένες Μάνες με την φωνή όλων των πονεμένων μανάδων του κόσμου -καθώς η Ραχήλ θρηνούσε τα τέκνα της- θρηνούσαν τ’ αδικοχαμένα παλικάρια τους…»

Κι η ποιήτρια μας προτρέπει απτόητη μ’ επιμονή και κουράγιο ατόφια.

Γυναίκες πίσω από τα

συρματοπλέγματα

της ίδιας μοίρας αδελφές

Μη φράζετε τ’ αυτιά.

Μην κλείνετε τα μάτια

Ελάτε να πυργώσουμε την Αγάπη

να παίζουν μονιασμένα τα παιδιά μας.

Εδώ θέλω να κάνω μια μικρή παρένθεση. Πριν από λίγες ημέρες γιορτάσαμε την ημέρα της Γυναίκας. Σε μια ομιλία για το θέμα αυτό αναφέρθηκα στη θέση της Γυναίκας και στο ρόλο της στο τεράστιο θέμα της Ειρήνης. Η Ειρήνη μια λέξη που έχει πολύ καπηλευθεί και από πολλούς. Η Ειρήνη που δεν είναι αποκλειστικό όραμα και έρωτας κανενός. Και κανείς δεν μπορεί να το μονοπωλεί με οποιοδήποτε πρόσχημα. Είναι ένα πανανθρώπινο όνειρο και η Γυναίκα έχει τον κυρίαρχο χώρο της μέσα στο όνειρο αυτό.

Γιατί πιστεύω πως αν τον κόσμο κυβερνούσαν οι γυναίκες, η Ειρήνη δεν θα έδυε ποτέ πάνω σε τούτη τη Γη. Δεν είναι τυχαίο που το όνομα της είναι γένους θηλυκού. Η Γυναίκα που από κείνην ξεπηδά η συνέχεια της ζωής, ποτέ δεν θα μπορούσε, αν ήταν στη δική της θέληση να στείλει στο χαλασμό με τα ίδια της τα χέρια αυτή τη ζωή.

Όμως έχει πολλά βήματα ακόμη να κάνει η Γυναίκα σαν μέλος της κοινωνίας ώσπου να φτάσει στη θέση να μπορεί να κυβερνά τον κόσμο.

Ευτυχώς που τουλάχιστον στο χώρο της Λογοτεχνίας και της Ποίησης έχουμε εκπροσώπους σαν την Χ.Ζ. Που ζει την εποχή της, και μπορεί να τη ντύνει αυτή την εποχή με τον μανδύα της προσωρινής της υπόστασης, και να της χαρίζει διάρκεια που μπορεί ακόμα και να βλέπει πέρα από την εποχή της, και να προτρέπει σε ελπιδοφόρα οράματα. Η ποίηση της είναι μια ποίηση που θ’ αντέξει στο χρόνο, γιατί οι αξίες που διαλαλεί είναι διαχρονικές. Και πόσο χρειαζόμαστε σήμερα στα δύσκολα χρόνια, στα μοναχικά αδιέξοδα μονοπάτια μας, σήμερα που η αμφισβήτηση αγωνίζεται να κερδίσει έδαφος σε βάρος των καθιερωμένων και αναγνωρισμένων ιδανικών. Σήμερα που η ίδια η ζωή πάνω στο ταλαιπωρημένο, τον πάσχοντα πλανήτη μας κινδυνεύει από τ’ ανθρώπινα λάθη, πόσο μας χρειάζεται αυτή η ψυχική τροφή, αυτή η νότα της Ελπίδας που δένει το όμορφο χτες με την προσμονή ενός Ελπιδοφόρου Αύριο!

Τραγουδώ -λέει η στοχαστική ποιήτρια-

για να μη χάνει η Αργώ μου

το δρόμο της στο πέλαγο

Για να λιώνουν οι πάγοι

και ναρχονται τα χελιδόνια να χτίζουν

μια φωλιά στη στέγη μου.

Τραγουδώ για ν’ ανάβει ο φτωχός μου ο λόγος

και να τον αποθέτω ευλαβικά

-αναμμένο κερί

στον Ιερό Ναό του Ανθρώπου

Αυτός ο Λόγος -αναμμένο κερί στον Ναό της Κοινωνίας των Ανθρώπων- ο Λόγος για την Αδικία που έγινε σ’ έναν Λαό, ας φωτίσει το δρόμο για την Αργώ. Για να βρει τον πελαγίσιο δρόμο του Γυρισμού ένας αδικημένος, ξεσπιτωμένος, σπαραγμένος κόσμος.

Τούλα Μπούτου